Hồ Chí Minh và bi kịch Lạt mềm buộc chặt

Lý Long

                   
               ĐỘC LẬP CÓ RỒI, DÂN CHỦ Ở ĐÂU?

Có lẽ câu "Lạt mềm buộc chặt" do Hồ Chí Minh nói ở VN đầu tiên. Khi có người hỏi về tư tưởng của "bác". Tôi thật sự chưa bao giờ nghe câu nầy là một câu thành ngữ hay tục ngữ của VN (?). Có một người Hoa Chợ Lớn bảo tôi rằng đây là câu tục ngữ của dân gian Trung Hoa: Thằng nhuyễn thúc kiên sài. Dây mềm bó cũi cứng.


Có lẽ đúng. Ở đây, vấn đề còn bao la hơn nhiều. Khi Hồ, trong cương vị tối cao, nói câu đó một cách "tâm đắc". Trong cái nhìn của tôi, đó là tiền đề biết bao bi kịch trong cuộc sống lầm than của VN bấy lâu nay, từ ngày có VC.

Có lẽ VN là nước duy nhất có lối trói buộc con người theo cách "giật cánh khuỷu". Trói thúc ké. Trói quặt 2 cách tay ra sau, tại khuỷu tay trên cùi chõ. Biết bao nhiêu hình ảnh tội nhân của tòa án nhân dân thời cải cách ruộng đất và thời giải phóng miền Nam bị giật cánh khuỷu. Rồi bị bắn vào màng tang. Trong những nấm mồ sơ sài hay mồ chôn tập thể.

Tôi đã từng nghe một cán bộ VC nói chuyện về cách trói địch rất "sáng tạo". Làm sao trói một người với cọng kẻm dài chỉ 1 tấc? Dễ lắm : 2 tay ra sau, cột tại 2 ngón tay cái ! Nghe bịnh chưa! Lạt mềm buộc chặt đấy.

Lạt mềm buộc chặt còn là "phép thắng tinh thần" rất tài tình. Hồ biết người Việt vốn chuộng cái gì thực tế, đồng thời lại nhu tình và có tính coi trọng gia đình cùng tình nghĩa đồng bào. Thì lạt mềm buộc chặt ngay. Bác bác cháu cháu. Không chỉ dừng ở đó. Còn, anh sáu CA. Chú ba bí thư , Thiếm Năm tòa án. Cô bảy ngân hàng. Anh em dân phòng...

Nhà văn Phạm Thị Hoài đã thấy ra chổ vô lý yếu kém này. Khi bà đọc các bài báo của giới trẻ trong nước. Một cũng thưa chú tư chủ tịch, hai cũng thưa chú ba bí thư. Và xưng là chúng cháu ! Và bà đã đề nghị mọi người không nên xưng hô như vậy đối với chính quyền và đôí với công chúng. Xưng chúng tôi là đầy đủ và lịch sự nhất. Đúng vậy.

Phép thắng tinh thần của  anh khố rách áo ôm đã đành. Lạt mềm buộc chặt ngày nay còn là phép thắng tinh thần của một vị nguyên thủ. TQ chiếm biển của VN ư? Kệ, nó. Đừng gây mất hữu nghị. Ta có : lạt mềm buộc chặt !

Chuyện tưởng như đùa. Nhưng là sự thật đấy.