NĂM ĐIỀU QUÝ NHẤT NƠI CON NGƯỜI

NON NGÀN

                             

Một con người không phải chỉ lo nghĩ riêng cho mình, mà còn lo nghĩ đến nhiều người khác, lo nghĩ chung đến toàn xã hội, đến non sông đất nước dân tộc và toàn dân, đó là điều quý nhất.

Một con người không phải chỉ nhắm mắt nghe theo người khác, làm theo người khác, mà luôn có suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc, tư duy, nhận xét độc lập riêng của mình, đó là điều quý thứ hai.

Một con người khi nhận thấy điều gì đó trước kia mình làm là không đúng, không phù hợp với ích lợi chung của mọi người, không phù hợp với chân lý hay giá trị khách quan, thế là mình cương quyết tự thay đổi, không hề vướng bận quá khứ, không hề nghi ngờ hay lo lắng về tương lai, không băn khoăn, ràng buộc với hiện tại, đó là điều quý thứ ba.


Một con người biết đặt quyền lợi chung lên trên quyền lợi riêng, nếu cần thì hi sinh quyền lợi riêng cho quyền lợi chung, không mơ hồ, không do dự một khi đã hoàn toàn phân biệt được cái nào là sai cái nào là đúng để nhận thấy được điều phải làm của mình, nhất quyết bỏ cái lợi riêng để hướng theo cái ích chung, đó là điều quý thứ tư.

Một người luôn luôn biết phân biệt đâu là cái chung nhất, đâu là cái cao nhất, đâu là cái quan trọng nhất để tách nó ra đối với những cái thấp hơn, chỉ hướng đến cái cao nhất, cái chung nhất, cái quan trọng nhất mà không chỉ vì cái thấp hơn, tức là luôn thấy được chính ý nghĩa con người, ý nghĩa xã hội, ý nghĩa dân tộc đất nước bao giờ cũng quan trọng hơn ý nghĩa của đảng phái, của bất cứ cá nhân nào, bất cứ học thuyết nào, bất cứ chủ nghĩa, chế độ hay chính thể nào, bất kỳ tập thể nào, để chỉ vì điều đại nghĩa mà không chỉ vì cái tiểu tiết, đó là điều quý thứ năm.

 Ngược lại bất cứ ai mà đồng nhất cái cao nhất với cái thấp hơn đều là kẻ tầm thường, kẻ mù quáng hay lừa mị. Chẳng hạn đồng hóa lòng yêu nước với yêu một chủ nghĩa nào đó.

Chỉ với năm điều như trên cũng đánh giá được nhân cách, giá trị, ý nghĩa hay tính chất của một con người. Bởi vì chỉ với năm điều đó, chứng tỏ người đó luôn luôn có tính thần, ý thức độc lập, tự do mà không là gì khác. Cái quý nhất nơi con người chính là tư duy riêng biệt, là ý thức độc lập tự do, là mục đích tự chủ mà không là gì khác. Bởi nếu thiếu những thứ ấy, con người đã bị vật thể hóa, đã bị biến thành công cụ mà không còn ý nghĩa của con người đúng nghĩa. Người nào chỉ cốt biến người khác thành công cụ cho mình đều không đúng đắn, đều tà mị, đều phản nhân bản. Người nào tự để hay cam tâm cho người khác biến mình thành công cụ đều là kẻ tầm thường, cơ hội, vụ lợi thấp kém hay chỉ thuộc loại thời cơ chủ nghĩa. Như thế cái cốt yếu nhất nơi con người là tấm lòng, ý thức trung thực, là sự nhận thức sáng suốt, rành rẽ, không phải chỉ là sự biểu hiện mang tính tự dối lòng hay lừa dối người khác.