Hồ Chí Minh: dưới góc độ sự nghiệp, phải khẳng định đó là một sự nghiệp vĩ đại.

Vũ Như Cẩn

                               

Chiến tranh đã chấm dứt gần 40 năm, nhưng vết thương của nó vẫn hằn sâu trong ý thức hệ . Thực tế đó khiến người ta rất phân vân khi đánh giá về sự nghiệp cũng như về công trạng của ông, và thực tế hiện nay đã chia ra 2 cách nhìn nhận: Cách chính thống và cách lưu vong, và cả hai cách nhìn đó đều có chổ cực đoan như nhau.

Nhưng dù đứng ở phía bên nào để đánh giá thì cũng không thể phủ nhận vai trò quá lớn của ông đối với lịch sử Việt Nam hiện đại. Sinh thời, ông Hồ đã quy tụ tạo dựng được một êkíp người mà lịch sử sẽ còn nhớ đến với danh xưng lớp người thuộc thời đại Hồ Chí Minh. Đó là một lớp người ưu tú, sống có lý tưởng và coi thường cái chết. Thường thì, những cuộc gặp gỡ với ông Hồ luôn để lại ấn tượng rất khó quên với những người đồng thời. Là một người từng trải việc đời, đi qua nhiều chục quốc gia, nghiên cứu nhiều học thuyết khác nhau, ở ông toát ra một phong cách sống của một nhà hiền triết, uyên bác và gần gủi.


Là một người làm chính trị, tất nhiên ông Hồ là một bậc thầy về thủ đoạn. Nếu những người phỉ báng ông thường tìm cách xoáy sâu vào đời tư cá nhân của ông, coi ông là một tay thủ đoạn, gian hùng và bịp bợm thì ngược lại, những người thần thánh hóa ông lại muốn che dấu nó đi. Cả hai cách làm ấy đều phản tác dụng và chẳng lối nào có thể thành công. Để nhìn nhận đúng đắn về ông Hồ, trước hết phải nhìn nhận vào mục tiêu xuyên suốt cuộc đời mà ông theo đuổi: " độc lập dân tộc", thì thấy rằng mọi thủ đoạn chính trị ông dùng đều là những giải pháp của một thiên tài. Tuy nhiên, sẽ còn nhiều tranh cãi về ý nghĩa con đường mà ông theo đuổi trong quá trình tìm kiếm độc lập thống nhất cho Việt Nam. Có thể lịch sử đổi thay khiến nhiều mục tiêu ông Hồ từng muốn đi theo không còn đúng nữa, nhưng những đánh giá về chúng như thế đâu thực sự quan trọng, bởi những vấn đề lịch sử, tất nhiên, chỉ có giá trị khi được xem xét trong thời điểm tồn tại của nó.

Sức ảnh hưởng của ông Hồ đối với lịch sử quá lớn, khiến ông trở thành một bình phong ưa thích trong cuộc khẩu chiến nhiều chục năm qua giữa những người Việt với nhau, và dù cuộc sống hay lịch sử có biến đổi đến đâu thì với tư cách là một nhà lập quốc, ông Hồ hẳn sẽ luôn chiếm một dấu ấn không thể phủ nhận trong lịch sử, một chỗ đứng vĩnh viễn trong lịch sử.

Ông là một thiên tài.