Obama Mời Tư Sang Qua Mỹ

Vi Anh

              

Chuyến công du của Chủ Tich Nước VNCS Trương tấn Sang đến Mỹ do lời mời gặp TT Obama tại Toà Bạch Ốc ngày 25/7 về hình thức là chuyện bình thường, không có gì mới lạ, nhưng  về nội dung có một số điều đáng phân tích và suy diễn.

Trước tiên là nội dung bình thường. Đây là chuyến công du Mỹ đầu tiên của Ô Sang chánh thức đến thủ đô Mỹ, vào phủ tổng thống với tư cách Chủ Tịch Nước. Chớ trước đây Chủ Tịch Sang đã từng gặp TT Obama bên lề hội nghị APEC năm 2011 ở Hawaii. Có hình tài liệu của Reuters chụp hai vợ chồng TT Obama và hai vợ chồng Chủ Tịch Trương tấn Sang đứng gần nhau miệng cười ngoại giao hàm răng Ông Bà Obama và Michele trắng toát, các chương trình tiếng Việt của đài phát thanh RFI của Pháp và BBC của Anh đều xài trong tin TT Obama mời Trương tấn Sang công du Mỹ quốc.


Đây chỉ là chuyến công du thứ hai của Chủ Tịch Nước VNCS sau gần hai mươi năm từ khi Hà nội và Washington hai cựu thù lập bang giao và giao thương. Chuyến thứ nhứt do Chủ tịch Nguyễn Minh Triết vào tháng Sáu 2007 tới Hoa Kỳ và hội kiến Tổng thống George W. Bush.

Còn về phía Mỹ từ khi hai cựu thù trong Chiến Tranh VN, Mỹ bị CS Bắc Việt giết chết 58,000 quân, lập bang giao và giao thương cũng có hai tổng thống Mỹ sang VN. Đó là TT Clinton của chánh quyền của Đảng Dân Chủ và TT Bush chánh quyền của Đảng Cộng Hoà.

Chuyến công du của Chủ Tịch VNCS Trương Tấn Sang qua Mỹ nằm trong một nỗ lực ngoại giao chung của Đảng Nhà Nước CS, muốn kết bạn cùng nhiều nước gần đây. Có tin sau Mỹ, Ô. Sang sẽ thăm Canada.

Còn Thủ Tướng Nguyễn tấn Dũng trước đây một tháng mấy đi hội nghi Sangri-la lần đầu tiên nêu vấn đề Biển Đông trước hội nghị các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao của ASEAN và mở rộng.

Và Tổng Bí Thư Đảng CSVN đi Thái Lan gặp nữ Thủ Tướng Thái vận động muốn phát triển đối tác kinh tế, chiến lược.

Ô. Sang đi Bắc Kinh gặp Tập cận Bình cam kết VN sẽ giải quyết mọi va chạm biển đảo trên nguyên tắc song phương mà lâu nay TC luôn chủ xướng, và khi về nước có nhiều chuyển động của VNCS quá xích lại gần với TC.

Thứ đến là nội dung của chuyến Mỹ du của O. Sang, ắt có một số vấn đề. Một về thời điểm, TT Mỹ mời Chủ Tich Sang sang gặp, ngay không bao lâu sau O. Sang đi Bắc Kinh diện kiến Chủ Tịch Đảng, kiêm Chủ Tịch Nước, kiên Chủ Tịch Quân uỷ Trung Ương của TC. Chỉ trong ba ngày ngắn ngủi từ 19 tháng Sáu, Ô Sang đã ký 10 văn kiện hợp tác, trong đó cam kết giải quyết những vụ va chạm liên quan ngư dân trên biển với TQ trên nguyên tắc song phương, không để cho một ngoại quốc nào xen vào. Hai Bộ Nông nghiệp của hai nước lập đường dây nóng để giải quyết. Về nước, một tuần sau, ngày 26/6 năm nay, Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Quốc phòng VNCS phát biểu, xác ngữ rằng Việt Nam sẽ dùng đàm phán, thương lượng để tìm “giải pháp thỏa đáng” cho đụng chạm quân sự trong các tranh chấp Biển Đông.

Thế thì ngày 11 tháng Bảy, tức non hai tuần lễ sau, có tin đồng loạt trên truyền thông đại chúng quốc tế, Mỹ, Pháp, Anh, VNCS, TT Obama mời Chủ Tịch Sang đi Mỹ.

Thông cáo báo chí của Toà Bạch Ốc cho biết "Tổng thống [Obama] sẽ nhân cơ hội này thảo luận với Chủ Tịch Sang làm thế nào để củng cố hơn nữa quan hệ đối tác giữa hai nước trong các vấn đề chiến lược của khu vực và tăng cường hợp tác với khối Asean".Thông cáo cũng cho biết thêm TT Obama cũng mong muốn thảo luận với ông Sang vể một số vấn đề khác như các chủ đề "nhân quyền,” các thách thức đang nảy sinh như thay đổi khí hậu, và tầm quan trọng của việc hoàn tất Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) tiêu chuẩn cao.

Theo sưu tầm của báo chí, CS Hà nội đã vận động cả năm nay, muốn TT Oabama và Ngoại Trưởng Kerry viếng thăm VN. Nhưng cho đến bây giờ ngay Ngoại Trưởng Kerry cũng chưa đến VN được. Chuyến công du Á châu đầu tiên của Ngoại Trưởng Kerry, ông chỉ đến Bắc Kinh, Nhựt và Nam Hàn. Điều đó cho thấy Phải chăng VN chưa phải là mối quan tâm lớn của Mỹ trong khi Mỹ chuyển trục quân sự về Á châu Thái Bình Dương.

Nhưng sau khi TT Obama gặp Chủ Tịch Tập cận Bình ở California, và sau khi Chủ Tịch VNCS diện kiến Chủ Tịch TC, thì chính TT Obama mời Chủ Tịch Nước VNCS, là chức danh chánh thức đại diện ngoại giao cho VNCS đến Mỹ.

Các nhà phân tích cho rằng vì CS Hà nội tạo tâm lý thuận lợi cho chuyến Ô Sang đi Mỹ quá tận tuỵ đến đổi CS Hà nội làm một chuyện ít ai ngờ, là tuyên bồ hoãn phiên xử nhà dân chủ Lê quốc Quân vì lý do rất buồn cười là chánh án thụ lý bị cảm – một thứ cảm chánh trị như đau bụng chánh trị! Và CS cũng không bắt năm bloggers mà CS đã lên lịch bắt nhưng không bắt, và CS đã xì tin ra để chứng tỏ cỡi mở sau khi trong nửa năm nay CS đã bắt 55 người vận động cho dân chủ ở VN.

Sau cùng, chuyến đi Mỹ Ô. Sang cũng vẫn là chuyến công du. Không có gì thay đổi lớn trong tương quan giữa Washington và Hà nội. Khó đạt đối tác chiến lược vì hồ sơ nhân quyền tồi tệ của CS Hà Nội. Nhưng nhân quyền cũng không thể bắt quyển lợi kinh tế của Mỹ làm con tin vì bản chất chánh trị thực dụng cố hữu của Mỹ.

Phía CS Hà nội chắc chắn không dám, không dại gì nghiêng về phía Mỹ nhiều dù Washington có thể ân huệ một chút vì Hà nội sợ TC, làng giềng gần đánh chết luôn.” Phía Mỹ cũng thế, chánh quyền của TT Obama cũng không dám, không dễ gì gỡ cấm vận bán vũ khí sát thương mà luật đã cấm. Một là vì vấn đề nhân quyền là giá trị mà Mỹ nói chung, Dân Chủ lẫn Cộng Hoà đều cổ võ. TT Oboma muôn bán vũ khí cho Hà nội, muốn phát triễn đối tác chiến lược với Hà nội, Quốc Hội phải chấp thuận mới được. Quốc Hội chỉ chấp thuận khi nào Hà nội có cải thiện nhân quyền và Hành Pháp phải trình bằng giấy trắng mực đen cho Quốc Hội. Kế đến là đa số dân biểu Cộng Hoà và một Dân Chủ rất bất bình về sự chà đạp nhân quyền của CS Hà nội

Cùng lắm trong cuộc gặp gỡ này, Washington và Hà nội chỉ phát triễn tương quan kinh tế. Hai bên tăng cường giao thương, đầu tư, cả hai đều có lợi. Ngay như việc đưa VNCS vào Hiệp Ước Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP, chưa chắc CSVN dám gia nhập liền vì sợ áp lực TC, TC coi hiệp ước này là Mỹ bao vây kinh tế TC và Mỹ cho TC ra rìa. Và phía Mỹ, TT Obama cũng khó xử với các nghiệp đoàn dệt may, giày da Mỹ, các hiệp hội thuỷ hải sản đang áp lực chánh quyền Mỹ chống lại các quốc doanh của VNCS được Đảng Nhà Nước tài trợ, đưa hàng qua Mỹ bán phá giá, tạo cạnh tranh bất bình đẳng với Mỹ.

Nhưng đối với nội bộ của Đảng Nhà Nước CSVN, chuyến đi Mỹ của Chủ tịch Sang làm cho cuộc đấu đá giữa phe Thủ Tường Dũng và Chủ Tịch Đảng, Nhà Nước Trọng - Sang thêm gay gắt. Khi tin Chủ Tịch Sang được TT Obama mời thăm Mỹ, không ít người bất giác bàn ra tán vào, không biết bàn tay lông lá của CIA Mỹ có đổ thêm dầu vào đống lửa đấu đá của hai phe này hay không. Chưa đầy một tháng, Tư Sang được hai nhà lãnh đạo quốc gia của hai đệ nhứt và đệ nhị siêu cường, Mỹ và TC mời. Ba Dũng phải tăng cường thế lực của phe mình, tìm đòn khác đánh trả, chớ không lẽ chịu thua. Cuộc đấu đá nội bộ giữa Đảng và Nhà nước thêm gay gắt, khi kinh tế VN đang xuống, CS thêm mất thế chánh đáng cầm quyền, cuộc cách mạng xã hội có cơ phát triễn.

Và đối với người Mỹ gốc Việt, nhứt định có cuộc biểu tình chống Trương tấn Sang cũng như chống Nguyễn minh Triết trước đây. Lãnh tụ Đảng Nhà Nước CS VN là những người bị đồng bào biểu tình chống đối mạnh nhứt khi công du ngoại quốc.